Nghi án Lệ Chi Viên Nguyễn_Thị_Anh

Bài chi tiết: Vụ án Lệ Chi Viên
  • Nhóm tác giả Phan Duy Kha, Lã Duy Lan, Đinh Công Vĩ:

Ngày 12 tháng 8, năm Nhâm Tuất (1442), Lê Thái Tông đột ngột qua đời tại nhà đại thần Nguyễn Trãi ở Lệ Chi Viên khi mới 20 tuổi. Một số nhà nghiên cứu cho rằng, Lê Nhân Tông không phải là con của Lê Thái Tông, và Nguyễn Thái hậu là người chủ mưu sát hại Lê Thái Tông tại vườn Lệ Chi. Dã sử ghi lại rằng:

Nguyễn Thị Anh vừa vào cung đã được sủng ái, sinh hạ được Lê Bang Cơ khiến Thái Tông càng yêu quý, phong làm Thần phi. Năm 1441, Thái Tông truất ngôi của Thái tử Lê Nghi Dân mà lập Bang Cơ. Tuy nhiên, có lời dị nghị rằng Nguyễn Thần phi đã có thai trước khi vào cung và Bang Cơ không phải là con của Thái Tông. Có tin đồn trước khi vào cung làm cung tần của Thái Tông, Thần phi đã gian díu với Lê Nguyên Sơn, một người thuộc chi dưới của Lê Khoáng - ông nội của Thái Tông. Từ khi Thần phi gặp Thái Tông tới khi sinh Bang Cơ, thời gian chỉ có 6 tháng[7].Cùng lúc đó, một cung tần của Thái Tông là Tiệp dư Ngô Thị Ngọc Dao lại có mang sắp sinh. Nguyễn Thần phi đang sợ chuyện bại lộ thì ngôi lớn sẽ thuộc về con bà Ngô tiệp dư nên tìm cách hại Ngô tiệp dư[8]. Ngô tiệp dư được vợ chồng Nguyễn TrãiNguyễn Thị Lộ hết sức che chở, mang đi nuôi giấu và sinh được hoàng tử Lê Tư Thành vào năm 1442.Biết Ngô tiệp dư đã sinh con trai mà ngày càng nhiều người đồn đại về dòng máu của Bang Cơ, nhân lúc con mình còn đang ở ngôi Thái tử, Nguyễn Thần phi chủ động ra tay trước[8]. Nhân dịp Thái Tông về thăm Nguyễn Trãi, sợ Nguyễn Trãi gièm pha mình và nói tốt cho Tư Thành nên bà sai người sát hại Thái Tông rồi đổ tội cho vợ chồng Nguyễn Trãi[8].Trước khi qua đời, Nguyễn Trãi nói rằng ông hối hận không nghe lời hoạn quan Đinh PhúcĐinh Thắng. Nguyễn Thần phi lại ra lệnh giết tiếp hai người này[9]. Đinh Thắng là hoạn quan chịu trách nhiệm ghi chép ngày tháng thụ thai của các phi tần trong cung. Vì hai người này biết được bí mật của bà nên họ cũng bị trừ khử để diệt khẩu[8].
  • Tác giả Bùi Văn Nguyên với tác phẩm Văn chương Nguyễn Trãi [10] cho rằng:

Cuối cùng bọn gian thần phía bà phi Nguyễn Thị Anh âm mưu giết hại vua Lê Thái Tông, Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Lộ để giành ngôi cho Bang Cơ khỏi rơi vào tay Tư Thành, người được Nguyễn Trãi, Nguyễn Thị Lộ ủng hộ